Llegenda de Barbazan (Aiguatèbia [Conflent])

Y abia embans en oun billatje da las Pyranéous, oun hommé y ouna dona quéroun ben beills: Nou tanyeïn qu’ouna patite casa, oun hort y ouna baca. Y per paubrés qua foussen s’accourrieïn sempré aqueils qu’eran mas praubros qu’eills. Oun dia, la terra éra couberta da néou, y jalaba à ascarda las pédras. Totas las gents dal billatja s’ascalfaban, en mangeant y en baben; éren richs y hourousous. A l’antrada da la nit, dous passatjans qu’a baniein da lloün, ça ban boulgué arrasta an aqueï lloch, pouix qu’a tanien fret y fam; ban tousta à ouna porta, d’ampres an ouna altra y à d’altras ancara; dingous1 ba pas boulgué als a dicha antra, ni als y dona res par manja. Ascoudits da partout, parsaguits pas cas anraujats, als dous astranjés sabian pas á oun anar, can sabaran trouba à la fi d’al billatje daban da la casa da quéchs homme y da quécha dona qu’éran paubros. Ouin las llours llamantaciouns, al marit ça ba pousa à la finestra pals a crida, y la dona bia anada à doubri roundamen la porta. Sensa als y damana qui éran, als aban fé antra, y als abaran fé assanta à la bora dal foch; d’amprés, als y baren sarbi llait y calcas castagnas, tout lou qua tanian. Allabontés, Nostra Sagnou —éra eill amba san Péra— s’achéca, al cap tout radious, y als y ba dira: «bous altrous séou paubros y bous, als bostrous baïs soun richs y doulens. Qua la jousticia da Déou ça fassi! Al matei tems, la terra ba tramoula, Jasous y san Péra baren dispareixa, y lous dous beills baran caoüra à ginouils. Landamal maty, couan ban boulgué ana al billatje, par mor da sapigué lou qua ça bia passat, ban pas béoure cap casa; à la llour plaça y abia oun llach aqueï1 qu’à ça trobe ancara abouï1 entra lou billatje da Barbazan y la billa da san Bartrand da Coumminjas.
Qual sacourri lous malhourousous.

1. En l’original es troben mots separats que aquí transcrivim com un sol mot.