Francesc de Sales: Una noia com un sol

ESCENA VI

MAGI, TUYETAS, JUANET, por el fondo.

MAGI
Ya t’has daixat la finestra
uberta de pal á pal.

TUYETAS
Taniu rahó.

MAGI
Tanca adal,
y aparía la manestra,
parque ma la vuy calá
sensa habé d’ansendra llum,
qu’als budells ma fan rum, rum,
y es que demanan supá.
TUYETAS
Vaitx, para.

MAGI
Da qué hi tuquem?

TUYETAS
Taniu un bon plat da cols
y una truita da fasols.
Da bacallá no’n mangem,
parque he saguit moltas tendas
y par tót pudent y cart.

MAGI
No sucsueix an cap part
lu que aquí.

TUYETAS
Quinas cuntiendas
m’ha armat parque hu hi dit!
com si no fos cosa clara
que á Vilanova no hi ha ara
sinó bacallá pudrit.

MAGI
Axó á Barsalona as troba.
Allá al port, cuan fan la tria,
diuan –aquet té avaría–
–¿té avaría? á Vilanova.–

TUYETAS
Y si no’stás cuntent, grata.

MAGI
Bá, bá, noya, no ti matis.

JUANET
Passiensia.

MAGI
Et non gruñatis,
com deya’l gat á la rata.
(Tuyetas durante los últimos versos entra en su casa)

ESCENA VII

MAGI, JUANET.

MAGI
Dons, sagons deyam, miñó,
tu vols cambiá d’astat?

JUANET
Sí, Magí.

MAGI
Gaira aviat?

JUANET
Com mes aviat milló.

MAGI
Axó dasaguida es dit.
Y, ¿am que contas tu, vayám?

JUANET
Yo no soch cap mort de fam,
ni vaix sensa supá’l llit.
Al meu ufissi es buté
parque’n era al para avans;
y si no soch llarch da mans
la bota la pug fe bé.
Praguntehu al magatsém
dal Raldiris, que hi traballa
al gran da la Tuyas.

MAGI
Calla,
homa, si am tu ya’t crayém.

JUANET
A casa, avans da la guerra,
da malissia casi ploru,
tanian al Juy dal moru
catorsa jurnals da terra:
mes la fácsia va agafá
al para…

MAGI
Dígamu á mí.

JUANET
Y á las covas va murí.
MAGI
Si’l vaitx ajudá á antarrá.
Yo també hi era.

JUANET
La mara
va habé da vendra als tarrosus…
y tu, noy, rusega als ossus.

MAGI
Paro aus ha quedat ancara
alguna cosa.

JUANET
Un jurnal
prop dal curral dal Brunet,
cuatra á la Fon dan Bunet,
y tres á Darró da dal.

MAGI
Ancara tens terras llargas.

JUANET
La malura hu fa malvé.
¿Cuan diríau que vaix fé
l’añ passat? unas deu cargas.
Axó am un pobra l’aterra.

MAGI
Es mol sert: si la malura
l’añ vinén ancara dura
tindrém de deixá la terra.
Si as veu l’amu am traballs grans,
que te da fé’l masubé?

JUANET
Dasprés pagueu al papé
dal catastru, als vigilans,
agusils, sarenus, llum,
y al cunsum dal qu’heu cullit.

MAGI
Am mí ya’m te cunsumit
al dimoni dal cunsum.
Mes valdría que… Es milló,
Juanet, que no’n parlem.
A veura cóm arratglem
l’asuntu.

JUANET
Teniu rahó.
La casa que astich es meba;
y ancara que am mal carré…

MAGI
No cuneix la sort que té
aquell que té casa seba;
parque, noy, al llugué corra
mes qu’un caball á la posta.
Cada mes yo sé’l que’m costa
da tancá’n questa masmorra.

JUANET
Ya no’m queda que dí rés:
vayeu si’s pot arretglá…

MAGI
Es que tu tens da pansá
que’l cap dal añ sareu tres.
Si par cás at creus trubals
amanits…

JUANET
Sí, allá’m un coba.

MAGI
Ella, es sert, te molta roba,
paro dinés… passan als.

JUANET
Vos panseu sens mes ni mes
que’l que buscu son passetas?
Yo’m vuy casá’m la Tuyetas,
no’m vuy casá’m als dinés.
(…)